कास्कीको रुपा गाउँपालिकामा वन डढेलो नियन्त्रणको पूर्वअभ्यास

कास्कीको रुपा गाउँपालिकास्थित ध्रुवतारा माविको सभा हलमा सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ रुपाको प्रथम परिषद संचालन भईरहेको थियो।

अचानक विद्यालयसंगै जोडिएको चिसापानी सामुदायिक वनमा डढेलो लागेको देखियो।

कार्यक्रममा सहभागी उपभोक्ता सवै त्रसित भएर हातमा हँसिया, कोदालोलगायतका आगो नियन्त्रण गर्ने परम्परागतका सामाग्री लिएर डढेलो लागेको वनतिर लागे।

प्रत्येकका हातमा आगो निभाउने हरिया सेउला थिए।

जंगलमा दन्किरहेको आगो निभाउन जुटे केही समयमा आगो नियन्त्रणमा आएसँगै संपूर्ण उपभोक्तामा खुशियाली छायो।

जुन सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ नेपाल कास्कीको आयोजना एवं डिभिजन वन कार्यालयको आर्थिक सहयोगमा आयोजित वन डढेलो नियन्त्रण गरिने पूर्वअभ्यास कार्यक्रमको एक झलक थियो।

आगो फैलिन नदिनका लागि उपभोक्ताले पहिला अग्निरेखा निर्माण गरे, जुन रेखा निर्माण गर्दा संकलन गरेको पातपतिङ्गर बोरामा राखेर प्राङ्गरिक मल बनाउन घरमा लगेका थिए।

घाँस, दाउरा, काठ जस्ता वन पैदावार उपयोग नहुनु र चरिचरणको अभावमा जंगलमा पात पतिङ्गर थुप्रिन जाँदा वन डढेलोको जोखिम प्रत्येक बर्ष बढ्दै गएको रुपा सव–डिभिजन वन कार्यालयका प्रमुख सुदिपराज रेग्मीले सो अवसरमा जानकारी दिए।

उनले भने, ‘फागुन, चैत र वैशाख ३ महिना वनमा अत्याधिक डढेलो लाग्ने गरेको छ। वनको डढेलो नियन्त्रण भन्दापनि आगो लाग्नै नदिनका लागि उपभोक्तामाझ यस्ता पूर्व अभ्यासका कार्यक्रमको आयोजना गरिएको हो।’

महासंघ र डिभिजन कार्यालयको सम्झौताअनुसार कास्कीका ५ पालिकाका विभिन्न ६ स्थानमा पूर्वअभ्यास कार्यक्रमको आयोजना गरिने फेकोफन कास्कीका अध्यक्ष विश्वनाथ लामिछानेले जानकारी दिए।

सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ नेपाल केन्द्रीय सदस्य हरि बास्तोलाका अनुसार हिउँदे बर्षाको कमी, निरन्तर तापक्रमको बृद्धि हुनुको साथै वन क्षेत्रमा थुप्रिएको पातपतिङ्गर, ढलापडा तथा सुकेका रुख र बढ्दो झाडीका कारण वन डढेलो क्रमिक रुपमा बढ्ने गरेको छ।

वन डढेलोको कारण जंगली जनावर र चराचुरुङ्गीको वासस्थान नष्ट हुनुको साथै वातावरणमा समेत असर पर्ने हुँदा यसको नियन्त्रणका लागि संपूर्ण उपभोक्ता एवं सरोकारवाला सवै सचेत हुनुपर्ने उनको भनाई थियो।

९० प्रतिशत वन डढेलो मानवीय कारणले हुने गरेको छ।

डढेलो लाग्न नदिन पहिलो अभियान हो, लागेमा आफू सुरक्षित भएर आगो नियन्त्रणमा जुट्नुपर्नेमा सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ गण्डकी प्रदेशका अध्यक्ष कालिदास सुवेदीले कार्यक्रममा बताए।

वनमा आगो लगाउनेका बारेमा सुराकी दिनेलाई पुरस्कारको व्यवस्था गरिने उनले बताए।

उनले दोषि ठहरिएमा ३ बर्ष कैद, ६० हजार जरिवाना वा दुवै सजाय हुने संवैधानिक व्यवस्था छ।

सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ नेपाल रुपाका अध्यक्ष तिलबहादुर खड्काको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रममा गाउँपालिकाका ५६ सामुदायिक वन समुहका १०० भन्दा बढीको सहभागिता थियो।