‘सामाजिक सञ्जालसम्बन्धी विधेयक छाडापन नियमन गर्न ल्याइएको हो’

सरकारले ल्याएको सामाजिक सञ्जालसम्बन्धी विधेयक प्रतिनिधिसभाको हाउसबाट स्वीकृत गरिएको अवस्थामा छ।

विधेयक अब राष्ट्रिय सभामा के हुन्छ ? हेर्न बाँकी छ।

यसअघि नै विधेयकको सदनदेखि विभिन्न संघसंस्थाले विरोध जनाइराखेका छन्।

विधेयकले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतालाई बन्देज लगाउन खोजेको भन्ने धेरैको आरोप छ।

तर, संसदमा विधेयक पेस गरेका संचार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतालाई बन्देज लगाउन नभई छाडापन रोक्न विधेयक ल्याएको बताएका छन्।

बिहीबारबाट पोखरामा सुरु भएको नेपाल लिटरेचर फेस्टिभलको ‘संचार संवाद’ मा उनले असभ्यतिर जान लागेको समाजलाई रोक्न विधेयक ल्याएको प्रष्टिकरण दिएका छन्।

सरकारका प्रवक्तासमेत रहेका मन्त्री गुरूङले विधेयकप्रति जनताको बुझाई फरक भएको दाबी गरे।

पत्रकार विजय तिमल्सिनासँगको संवादमा मन्त्री गुरूङले सामाजिक सञ्जालमार्फत हुने लुट, हिंसा रोक्न विधेयक आवश्यक रहेको टिप्पणी गरे।

उनले भने, ‘यहि महिना मात्रै कति मान्छे लुटिए ? विश्वास दिलायो। पैसा माग्यो या केही गर्नुप-यो। आइडीयाहरु लियो। त्यो चाहिँ अन्त्य गर्नुपर्छ की पर्दैन ? राज्य छ भने, सरकार छ भने, लुट बन्द गर्नुप-यो। हिंसा बन्द गर्नुप-यो। अपराध बन्द गर्नुप-यो।’

संचारमन्त्री गुरूङले एआईले बायसनेस हुँदा ठूलो दुर्घटना हुन सक्नेमा आंशका व्यक्त गरे।

समाजलाई हानीनोक्सानी पु-याउने गतिविधिलाई नियमन गर्न कानुन बनाउन लागिएकोमा गुरूङको जोड थियो।

सरकारले ल्याएको विधेयकमा डिपफेक भिडियो बनाउनेदेखि प्रसारण गर्नेसम्मलाई कारवाही हुने व्यवस्था छ।

तर, संचारमन्त्री गुरूङले सामाजिक सञ्जाल विधेयकमा दण्ड जरिवाना मात्रै नभएको बताए।

उनले सामाजिक सञ्जाल संचालन गर्नेहरूलाई साक्षारता अभियान चलाउने उल्लेख गरे।

‘हाम्रो त्यहाँ खाली दन्ड जरिवानाको मात्रै कुरा छैन। सामाजिक सञ्जाल संचालन गर्नेहरुलाई लिटरेसी क्याम्पेन चलाउने भनेका छौं। उनीहरुलाई सहयोग गर्ने भनेका छौं। के–के चिज गर्नुहुन्छ ? के के चिज गर्नुहुन्न ? आइटीको, सामाजिक सञ्जालको माध्यमबाट भनेर। सबै प्रयोगकर्ताहरुलाई क्याम्पेन चलाउनुप-यो। सरकारले सामाजिक सञ्जाललाई सघाउने भनेका छौं। त्यो अभियान हुन्छ’, उनले भने।

अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको विषयमा सर्वाेच्च अदालतको निर्देशनात्मक फैसला नै काफी रहेको संचारमन्त्री गुरूङले बताए।

‘सर्वाेच्चले कुनैपनि आइटीका माध्यमबाट सामाजिक सञ्जाल चलाइराख्दा व्यक्तिगत विवरणको गोपनियता भंग गर्ने काम रोक्न भनेको हो’, उनले उल्लेख गरे।

सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ता आफै सजग र सचेत हुनुपर्नेमा मन्त्री गुरूङले जोड दिए।

सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गरेर व्यापार गर्नेलाई प्रोत्साहन गर्ने संचारमन्त्री गुरूङले बताए।

तर, सामाजिक सञ्जालमार्फत अरूलाई तुच्छ गाली दिन नपाइने उनको भनाई छ।

उनले भने, ‘तपाइँ सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गरेर व्यापार बढाउनुस् न। त्यसमा सरकारले प्रोत्साहन गर्छ। तपाइँको सेवालाई सूचिकृत गर्नुस् न। सरकारले प्रोत्साहन गर्छ। व्यापार बढाउनुस् न। तर, अरुलाई हेट स्पीच किन गर्नुहुन्छ। ह्याक किन गर्नुहुन्छ ? पाइन्छ त्यो गर्न ? पाइँदैन।’

सरकार सामाजिक सञ्जाल अधिकतम प्रयोग गर्नुपर्छ भन्नेमा रहेको उनले बताए।

नेपाललाई आइटी हब बनाउनका लागि लगानीको वातावरण बनाउन सरकारले अध्यादेश ल्याएको मन्त्री गुरूङको दाबी छ।